W dniach 9 i 16 marca 2021 r. miały miejsce dwa spotkania z cyklu “Na pograniczu biologii, chemii i fizyki” organizowane przez Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ we współpracy z Krakowskiem Młodzieżowym Towarzystwem Przyjaciół Nauk i Sztuk. Z powodu pandemii wykłady były dostępne w wersji on-line.

Tematem pierwszego wykładu była “Mikroskopia optyczna - podróż od komórek, do pojedynczych cząsteczek”. Prof. dr. hab. Jerzy Dobrucki opowiedział o historii tej dziedziny nauki wraz z przykładami sprzętu laboratoryjnego i jego praktycznego zastosowania. Mogliśmy usłyszeć o pierwszym mikroskopie Antoniego van Leeuwenhoeka, który został stworzony na potrzeby kupiectwa, a stał się impulsem do rozwoju dalszych wynalazków. Został wspomniany także Robert Hooke (twórca mikroskopu preparacyjnego) oraz inni wybitni wynalazcy. Podczas oglądania wykładu zapoznaliśmy się też z technikami uzyskiwania kolorowych barw badanych obiektów - omówione zostało między innymi barwienie histochemiczne, kontrast fazowy, kontrast interferencyjny, mikroskopia fluorescencyjna. Poznaliśmy także mikroskop konfokalny wraz z zasadami jego działania, a także Technikę Brainbow, polegającą na barwieniu preparatów na różne kolory z pomocą białek fluorescencyjnych pochodzących od meduz. Na zakończenie zobaczyliśmy w jaki sposób naukowcy mogą manipulować badanym obiektem - dowiedzieliśmy się czym jest kinezyna, molekularna, pinceta oraz katapultowanie.

Drugi wykład dotyczył „Skóry, bakterii i układu immunologicznego”. Był prowadzony przez prof. dr hab. Joannę Cichą, która opowiedziała nam o budowie kolejnych warstw skóry i sposobach ich ochrony przed różnymi zagrożeniami. Najpierw usłyszeliśmy o mikroflorze oraz różnych związkach antybakteryjnych tworzących ochronną barierę chemiczną. Następnie Pani Profesor opowiedziała o naskórku, zbudowanym z ciągle dzielących się komórek, od mikroflory oddzielonych tylko warstwą martwych komórek. Zostaliśmy zapoznani ze szczegółową budową tej części skóry oraz ze sposobami układu odpornościowego na zahamowanie infekcji. Poznaliśmy dwa rodzaje odporności: swoistą i nieswoistą. Dowiedzieliśmy się, że odporność nieswoista, za każdym razem reaguje tak samo, jest „uniwersalnym kluczem”, z tego powodu stanowi pierwszą linię obrony naszego organizmu. Odporność swoista jest odpornością wyspecjalizowaną. Jeden rodzaj limfocytu reaguje na jeden rodzaj czynnika chorobotwórczego, z tego powodu czas reakcji jest dłuższy. Dlatego ten rodzaj odporności jest drugą linią obrony. Dowiedzieliśmy się także, że po narodzinach przez trzy miesiące nasz układ odpornościowy zapoznaje się z bakteriami wchodzącymi w skład mikroflory, by w przyszłości nie atakować niegroźnych dla nas czynników.

Z pewnością uczestnictwo w wykładach powiększyło naszą wiedzę z przedmiotów ścisłych oraz poszerzyło horyzonty. Mogliśmy doświadczyć nauki w trochę inny sposób, niż odbywa się to w szkole. Z pewnością było to cenne doświadczenie warte powtórzenia. Polecamy takie spotkania każdemu uczniowi, który chce poznać różne aspekty edukacji oraz zapoznać się z interesującymi zagadnieniami i ciekawostkami.

Matylda Róg  i Julia Rzepka  z IIe